Wójt Gminy Brenna – podsumowanie pierwszych 3 miesięcy pracy.

Szanowni Państwo

Minęły 3 miesiące mojej pracy jak Wójta Gminy Brenna. Chciałbym Państwu zrelacjonować co się dzieje w urzędzie.

To były moje bardzo pracowite trzy miesiące. Nie zawiodłem się na przyjaciołach. Wspierają mnie w różnych formach – dziękuję. Nie zawiodłem się na współpracownikach – dziękuję. Na kilku osobach się zawiodłem. Deklarowane wspólne cele i wartości takimi nie były.

Włożyłem w tą prace więcej niż zamierzałem. Nie żałuję.

Przed nami ważne decyzje. Dotyczą one wyboru warunków funkcjonowania naszej gminy. Możemy usunąć odgrzewane od lat emocjonalne podziały wpływające destrukcyjnie na rozwój, wpływy podatkowe, zagospodarowanie przestrzeni. Możemy uwolnić niewielkie, ale posiadane i zamrożone zasoby w nieruchomościach i wbudować je ponownie w naszą przestrzeń jako mienie gminne z olbrzymią wartością dodaną finansowań zewnętrznych. Naprawdę mamy szansę na ODPOWIEDZIALNY ROZWÓJ. Chciałbym polecić Państwu najbliższą sesję RG, na której zaproponowałem możliwe i korzystne ekonomicznie, zwłaszcza w kontekście obowiązującej umowy 30 letniej dzierżawy, zbycie gruntu pod parkingiem hotelowym. Kolejną propozycją, która kontynuuje tylko rozpoczęte już w poprzedniej kadencji działania jest sprzedaż gminnej działki budowlanej w Górkach Wielkich z przeznaczeniem na rozpoczęcie prac prowadzących do  utworzenia PSZOKa przy terenach przemysłowych na Sojce wraz z szybkim utworzeniem tam boiska piłkarskiego.

Proszę Państwa, brak środków na inwestycje infrastrukturalne spowoduje, że stracimy szanse cywilizacyjną i będziemy jedynie administrować rzeczywistością. Zaprosiłem Państwa w kampanii wyborczej do nowego otwarcia. Do pozytywnego zaangażowania się w rozwój i poprawę naszego otoczenia. Patrzyłem na to z boku przez lata. Dostrzegłem możliwości i szanse zmian na lepsze. Proponuję je Państwu i Waszym reprezentantom na najbliższej sesji. Wszyscy Radni kandydowali z komitetu wyborczego „ODPOWIEDZIALNY ROZWÓJ”.

Przygotowany tekst jest obszerny dlatego polecam go państwu do lektury pod adresem internetowym www.rozwoj.net na dużym ekranie lub poniżej

Andrzej Kozieł

Na wstępie cytuję kilka fragmentów z mojego programu wyborczego, który jest w dalszym ciągu widoczny w internecie.

1. „Obumierająca turystyka narciarska. Ze względu na degradację infrastruktury opuścili nas miłośnicy zimowego szaleństwa. Jeżdżą w Szczyrku, Ustroniu, Wiśle. Tam też zostawiają pieniądze w hotelach i restauracjach…..Rolą władz gminy nie jest budowanie takiej infrastruktury, ale zabieganie o inwestorów poprzez planowanie przestrzenne i wspieranie w procesach administracyjnych związanych z uzyskiwaniem decyzji środowiskowych i pozwoleń na budowę.”
2. „Istotne jest dbanie w procesach inwestycyjnych o szeroko rozumiany pożytek publiczny, związany z potencjalnymi wpływami podatkowymi, a także z tworzonymi miejscami pracy…..Atrakcji tych nie stworzy jednak urząd, ale przedsiębiorcy (lokalni i zewnętrzni), którzy kierują się analizą otoczenia biznesowego w danej lokalizacji. Jednym z istotnych składników tego otoczenia jest sprawna, przewidywalna, kompetentna administracja samorządowa.”
3. „Ostatnia kadencja samorządowa nie jest przykładem zgodnego, skutecznego dbania o rozwój Gminy przez Wójta i Radę. Słyszałem wzajemne zarzuty na sesjach Rady i w mediach lokalnych. Brak spójnego działania kontestowali niedoszli inwestorzy na Hali Jaworowej, rozpowszechniając negatywne opinie o władzach i mieszkańcach Gminy Brenna.”
4. „Odwraca się tendencja likwidowania lokalnych posterunków policji. Trzeba wykorzystać okazję, przygotować lokalizację i zabiegać w administracji rządowej o przydzielenie obsady gminnego posterunku policji.”
5. „Miedzy innymi podaż miejsc noclegowych rośnie szybciej niż ruch turystyczny. Konieczne jest powstanie większej ilości atrakcji turystycznych, kulturalnych, miejsc publicznej rekreacji i wypoczynku, infrastruktury dla turystyki rowerowej, miejsc oferujących rozrywkę i gastronomię.”
6. „Powraca ponownie problem z zaprojektowaną rozbudową hotelu Kotarz. Jego osią jest umowa dzierżawy zawarta (na okres 30 lat) z właścicielem hotelu na gminny teren przylegającego do hotelu parkingu. Eskalowanie konfliktów poza pewną granicę powoduje, że nie da się już konstruktywnie rozmawiać. Przegrywają wszyscy. Słusznie zablokowaliśmy zamiar zabudowy Hali Jaworowej. Argumentowałem rok temu na sesji, aby hotele lokalizować w dolinie, a spacerować po górach (linki do wypowiedzi publicznych zainteresowanych stron i znajdują się w we wcześniejszych wpisach na blogu). Same szlaki górskie i widoki nie przyniosą nam jednak przychodów. Potrzebujemy infrastruktury i turystów.”
7. „Cokolwiek wymyślimy dla polepszenia jakości życia i zamożności mieszkańców, będzie to wymagać stabilnego i zasobnego budżetu Gminy. Potrzeb jest mnóstwo. Brak lub zła jakość nawierzchni gminnych uliczek. Brak sieci wodociągowej w części Górek i większości obszaru Brennej. Zły stan sanitarny potoków (cieknące szamba). Nieuporządkowana przestrzeń publiczna w centralnych punktach Górek i Brennej. Brak tras rowerowych pozwalających dojechać z Górek do Brennej poza drogą powiatową.” „Wykup tych obligacji będzie istotnym obciążeniem w przyszłych latach (od 2025r.). Brakuje nam środków na wkłady własne, konieczne dla pozyskiwania dostępnych dotacji. Istotne zwiększenie dochodów budżetu może nastąpić jedynie, poprzez aktywne zabieganie o kapitał inwestycyjny. Zarówno drobnych jak i dużych inwestorów. Duże projekty infrastrukturalne o ile będą zgodne z przyjętą rządową strategią zrównoważonego rozwoju mają ponadto szanse na istotne zewnętrzne środki publiczne. Warunkiem koniecznym rozwoju jest jednoznaczne określenie kierunków rozwoju Gminy i konsekwentne, spójne działania władz samorządowych na rzecz ich realizacji. Określenie dla tych celów obszarów przestrzennych i zapisów w planach zagospodarowania przestrzennego. Oferowanie inwestorom sprawnego przeprowadzania niezbędnych zmian planistycznych. Zabezpieczanie interesów Gminy i gwarantowanie realizacji celów inwestycyjnych, poprzez możliwości jakie dają ustawowe regulacje w zakresie zintegrowanych planów inwestycyjnych. Widoczny od kilku brak współdziałania pomiędzy Wójtem i Radą Gminy, jeśli nie jest częścią przyczyn stagnacji to na pewno nie pomaga kreować pozytywnych rozwiązań.”

• Poprawa nieefektywnej działalności samorządu w mijającej kadencji, to jeden z powodów mojego kandydowania. Kolejnym jest negatywna ocena działalności Wójta w ostatniej kadencji. Źle oceniam aktywne wspieranie zabudowy Hali Jaworowej, wprowadzenie w życie umowy wieloletniej dzierżawy parkingu przy hotelu „Kotarz”, dopuszczenie do zapaści finansów publicznych Gminy.”

I wpis z maja 2023 r.

• „Z końcem kwietnia właściciel terenu ponownie wystąpił do Wójta Gminy Brenna o wprowadzenie zmian do miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego w rejonie góry Kotarz. Zmiana jak wynika z treści wniosku powodowana jest modyfikacją koncepcji inwestycji….Część III dotyczy drogi wewnętrznej do polany. Tu istotny jest obowiązek Gminy polegający na skomunikowaniu końca tej drogi z siecią dróg publicznych (jaki standard drogi jest niezbędny Inwestorowi i czy jesteśmy jako Gmina w stanie finansowo podołać budowie?)….. Brak dostępu do zaplanowanej drogi wewnętrznej to już bliżej zagrożenia sądem, o którym wspominał na sesji Pan Wójt. I ostatni temat to koszt przeprowadzenia zmian planistycznych. Inwestor uzyskał nie tak dawno zmiany zgodne z jego zamiarami……Może przy kolejnych korektach Inwestor powinien partycypować w kosztach.”

Tyle cytatów. Poniżej relacjonuję Państwu przeprowadzone lub zainicjowane działania.

Konsekwentnie zaczynam realizować przedstawiony Państwu program wyborczy. Poniżej wskazuję wybrane działania, które prowadziłem w celu jego realizacji.

Spotkałem się wieloma inwestorami z własnej lub ich inicjatywy. W szczególności byli to właściciele firm lub gruntów na terenie gminy. Oprócz wniosku o zintegrowany plan inwestycyjny na Hali Kotarskiej w trakcie uzgodnień jest kilka innych wniosków. Chcemy w ten sposób wspierać możliwości inwestycyjne realizując zmiany planu na koszt inwestorów oraz rozwijać infrastrukturę publiczną przez inwestycje uzupełniające. W szczególności rozmawiałem w sprawie inwestowania z właścicielem wyciągu na Hyrcę, koreańską firmą JY (teren przemysłowy przy stanicy w GW), spółką RAPORT (teren budowlany przy kaplicy na Lachach), spółką CS KOTARZ, Doliną Leśnicy (wyciąg na Świniorce) , właścicielami kamieniołomów Głębiec i Tokarzówka… Prawie wszystkie te firmy oraz inne podmioty zostały oficjalnymi sponsorami naszych dożynek, co potwierdza ich zaangażowanie i plany biznesowe w gminie.

Przeprowadziliśmy z odwiedzającymi nas inwestorami analizy istniejących dokumentów planistycznych, wskazaliśmy administracyjne ograniczenia i możliwości realizacji ich planów. Uzgodniliśmy możliwy sposób przeprowadzenia procedur zintegrowanych planów inwestycyjnych. W sprawach poruszanych przez mieszkańców uciążliwości wynikających z transportu urobku z kamieniołomu uzgodniliśmy satysfakcjonującą przynajmniej na razie organizację ruchu i działań zmniejszających oddziaływanie. Mimo ograniczonych środków budżetowych na inwestycje i naprawy  drogowe prowadzimy zasobami ZBGK z udziałem środków przekazanych przez zainteresowanych mieszkańców budowę kilku odcinków dróg gminnych. Naprawione zostały uszkodzenia dróg wynikające z czerwcowych nawałnic. Przeprowadziliśmy też inwentaryzację szkód i odzyskaliśmy do budżetu ubezpieczenia mienia. Środki z ubezpieczeń już zostają wbudowywane w infrastrukturę. Przeprowadziłem uzgodnienia dotyczące zbycia lub uporządkowania stanów własnościowych niewielkich użytkowanych przez sąsiadów terenów gminnych w celu ich sprzedaży lub zamiany. Tereny te przestaną być „bezpańskie”, a zanotujemy pewien wpływ do budżetu.

Wójt regularnie spotyka się między sesjami z RG na nieformalnych spotkaniach konsultacyjno -informacyjnych. W tej kadencji nie ma problemów z komunikacją i organizacją pracy obu organów.

Przeprowadziłem analizy, rozmowy i wizje terenowe obiektów z przedstawicielami Komendy Powiatowej Policji w sprawie utworzenia w Brennej posterunku. Obecnie nasza wstępna oferta (skonsultowana z RG) jest przetwarzana przez policję.

Stan budżetu nie pozwala na działania inwestycyjne inne niż już rozpoczęte. Zadłużenie nie pozwala na zaciąganie nowych pożyczek, a wpływy podatkowe nie wzrosną same z siebie zwłaszcza w okresie stagnacji gospodarczej. Zaczęliśmy więc od rzeczy małych, które mimo wszystko nie realizują się szybko. Mamy dzięki przychylności właściciel boiska dobrą umowę na korzystanie przez OPKiS z ich terenu dla celów statutowych. Boisko jest zadbane i funkcjonuje. Wykorzystaliśmy je również do organizacji udanej masowej imprezy, a posłuży również do zawodów pożarniczych. W trakcie realizacji jest zamówienie dodatkowy koszy naśmieci. Robią się ławeczki, ale niestety metodą gospodarczą z udziałem wolontariatu – co będzie jeszcze trwało. Zainicjowaliśmy i uzgodniliśmy z „Tauron Dystrybucja” rewitalizację przestrzeni przy stacji trafo obok UG. Przygotowujemy dokumentację do eleganckiego zagospodarowania gruntu gminnego wokół tej budowli w ramach programu „Zielona przestrzeń”. Jeżeli dokończymy z sukcesem rozmowy o dzierżawieniu terenu placu zabaw przy amfiteatrze będziemy prowadzić kolejny projekt rewitalizacji przestrzeni publicznej. Zmieniliśmy sposób wykaszania terenów na wałach Brennicy. Koszone są duże obszary, co kosztuje i zajmuje w tygodniach zasoby ZBGK. Koncentrujemy się obecnie na wykaszaniu maksymalnie możliwej szerokości wału w miejscach związanych z prowadzoną działalnością gastronomiczną, hotelową, usługową, kulturalną. Chcemy koncentrować turystów w otoczeniu tych obiektów w celu zwiększania ich obrotów i zapewnić dostępność zaplecza sanitarnego. Ograniczy to także obszar do sprzątania resztek biwakowania. Gdyby budżet pozwalał na wygospodarowanie kilkunastu tysięcy złotych przeprowadzone byłby już wymiany gruntów z Nadleśnictwem w celu rewitalizacji rekreacyjnej funkcji zbiorników na Hołcynie i Leśnicy. Uzgodnienia w kwestii sposobu realizacji celu z Wodami Polskimi i Nadleśnictwem zostały przeprowadzone.

Chciałbym zakończyć definitywnie dzielący mieszkańców spór wokół dzierżawy parkingu na rzecz hotelu „Kotarz”. Ustaliłem fakty wynikające z umowy dzierżawy jeszcze prze wyborami. Przeanalizowałem dodatkowo informacje z projektu rozbudowy hotelu i dane podatkowe. Zleciłem wycenę wartości rynkowej działki z parkingiem. Poniżej zamieszczam wyciąg z umowy dzierżawy, która daje dzierżawcy na najbliższe 27 lat całkowitą swobodę w dysponowaniu nieruchomością. W skrócie dzierżawca dysponuje gruntem na cele budowlane w granicach przeznaczenia w planie miejscowym. Ewentualne naniesienia na nieruchomości związane z parkingiem i  infrastrukturą będą musiały zostać wykupione przez gminę po zakończeniu umowy. Dzierżawca ma prawo pierwokupu. Dzierżawca płaci czynsz miesięczny w wysokości ok. 5000zł netto. Dzierżawca ma też ograniczenia wynikające z braku pełnej własności. Nie ma zagwarantowanej kontynuacji po zakończeniu. Nie może wybudować parkingu podziemnego. Poprzednia RG nie zgodziła się doprowadzenie kabla średniego napięcia po terenie parkingu dla ładowarek samochodowych. Pat trwa w kilku wątkach i nie przynosi nikomu korzyści. Sprzedaż gruntu powyżej wartości wyceny w operacie szacunkowym (kwota bazowa to 290zł/m2) jest dobrym i trwałym rozwiązaniem kilku problemów. Sprzedaż spowoduje utratę czynszu dzierżawnego, ale powinna to z nawiązką zrekompensować deklarowana rozbudowa hotelu wg. gotowego projektu (od strony boiska rozbudowa restauracji już się rozpoczyna). Obecnie hotel ma 3800m2 pow. użytkowej i wpłacił w 2023 r. 8900 zł z opłaty klimatycznej. Rozbudowa opiewa na dodatkowe ponad 7000m2 pow. użytkowej. Przy obecnej stawce podatku 31zł/m2 rocznie daje to potencjalnie ok. 220tyś zł wpływu do budżetu. Sprzedaż działki parkingowej jest jedynym szybkim sposobem stworzenia funduszu na pozyskiwanie pieniędzy rządowych i unijnych. Pozostałe nieruchomości wymagają wielomiesięcznych przygotować do transakcji w związku z wadami prawnymi. Wiedza o możliwości prowadzenia projektów dofinansowywanych jest mi potrzebna szybko ponieważ po złożeniu wypowiedzeń przez osoby pracujące w referacie funduszy zewnętrznych prowadzimy nabór na te stanowiska (referat przestaje istnieć 15 września wraz z odejściem jego kierowniczki). Jeżeli zrezygnujemy z aplikowania o środki zewnętrzne w związku z brakiem możliwości finansowania przygotowań i wkładów własnych to nie warto odtwarzać referatu (zrobimy sobie jednak krzywdę odrzucając szansę rozwoju). Przyjęcie i szkolenie nowych pracowników, którzy nie maja możliwości tworzyć projektów jest zbędne. Odtworzenie kompetencji w zakresie tworzenia projektów do dofinansowania po całkowitym wygaszeniu referatu będzie długotrwałe i kosztowne.

Fragmenty umowy dzierżawy z dnia 4.08.2021 zawartej pomiędzy Gminą Brenna, a CS Poland Centrum Sport Sp. z o.o. Należy podkreślić, że na część istotnych postanowień umowy wyraziła zgodę RG (30 letni okres, tryb bezprzetargowy, kwoty opłaty).

koniec cytatu

Środki z ze sprzedaży zbędnych  nieruchomości byłby przeznaczone na przygotowanie i udziały własne do projektów dofinansowanych środkami zewnętrznymi, a w szczególności na uratowanie przyznanych funduszy (wiersz 14 i 15 tab. 1, które są dostępne tylko w przyszłym roku ) na trasę rowerową z Górek do centrum Brennej. Dofinansowania są dostępne teraz i w przyszłym roku po złożeniu projektu i wskazaniu finansowania własnego. W przyszłorocznym budżecie będzie jeszcze trudniej wygospodarować pieniądze na nowe inwestycje. Zaczniemy spłacać obligacje, a wyzwanie są rosnące koszty oświaty oraz niezbędne podwyżki wynagrodzeń. Załączam na końcu tekstu tabelę nr 1 z dostępnymi obecnie lub przygotowywanymi naborami projektów. Wyróżniłem szczególnie istotne dla nas zadania. Rozpoczęliśmy procedurę sporządzenia planu ogólnego dla naszej gminy. To ważny dokument określający ład przestrzenny i kierunkujący rozwój miejscowości. Potrwa to do końca 2025 r.

Temat umowy dzierżawy parkingu już poruszałem i oceniam ją jako złą dyspozycję mieniem wiążącą nas poza przewidywalny horyzont planowania i rozwiązanie złe dla obu stron umowy. Sprawa zagospodarowania Hali Kotarskiej powróciła w formie zintegrowanego planu inwestycyjnego na wniosek inwestora. Tym razem przedstawiony  projekt  planu zmienia jedynie ilość i lokalizację projektowanych kolei linowych z 3 do 2 w rejonie hali. Nie wprowadza żadnej zabudowy hotelowo-apartamentowej. Nie będzie powodował kosztów za strony gminy na samo sporządzenie dokumentacji oraz na budowę i pozyskanie gruntów niezbędnych do inwestycji uzupełniającej. Jest nią droga po nowym śladzie w obecnych terenach Lasów Państwowych. Poza terenem LP jest projektowana droga wewnętrzna. Nie jest umożliwiane  połącznie drogowe ze Szczyrkiem. Jest gwarantowane zachowanie ciągłości „szlaku utopca”. Projekt jeśli zostanie zrealizowany spowoduje odtworzenie oferty narciarskiej w gminie i ożywienie ruchu turystycznego. Jeśli nie powstanie to nie spowoduje kosztów po stronie naszego budżetu. Ryzyko i pieniądze inwestora. Komplet dokumentacji przedłożonej wraz z wnioskiem znajduje się na stronie UG. W celu długofalowej poprawy stanu finansów gminnych przeprowadziłem analizy związane z poborem opłat klimatycznych oraz podatku gruntowego. Przeprowadziłem ze współpracownikami analizy możliwości ograniczenia olbrzymich w skali budżetu kosztów administracyjnych i logistycznych funkcjonowania oświaty. Będziemy kontynuować te prace. Przez lata nie zmieniało się wiele w tej materii. Proszę o cierpliwość.

Zacytuję jeszcze fragment wniosków z tegorocznego raportu o stanie gminy.

„W budżecie problematyczne było wygenerowanie środków własnych na inwestycje i wkłady własne do dostępnych programów i konkursów na realizowanie różnorakich zadań w zakresie infrastruktury turystycznej, sportowej, komunikacyjnej, kulturalnej, oświatowej itp. Nie angażując środków własnych (zwykle na poziomie kilkunastu %) gmina traci możliwość wzbogacenia przestrzeni publicznej o potrzebne, podnoszące jakość życia mieszkańców i usług publicznych inwestycje. Jest to szczególnie bolesne wobec pojawiającej się dostępności różnego rodzaju programów finansowania związanych z odblokowaniem przez Komisję Europejską dużych środków należnych Polsce w programie KPO. Niezbędne jest stworzenie funduszu zabezpieczającego środki finansowe na wkłady własne i prace projektowe. Zasilić go może sprzedaż zbędnych gminie nieruchomości, a w przyszłości część wzrostu wpływów z podatków związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej (którą należy aktywizować).  Brak środków własnych spowoduje, że utracimy szansę na wyrwanie się z błędnego koła prowadzących do stagnacji oszczędności i ograniczy funkcje publiczne samorządu. Fundusz ten jest niezbędny teraz. Za kilka lat dostępność środków zewnętrznych może się nie powtórzyć.”

Tabela 1 dostępne obecnie nabory na dofinansowanie projektów

lp.	instytucja	zakres wsparcia	wysokość dofinansowania w %	uwagi
1	Ministerstwo Sportu i Turystyki	BUDOWA, PRZEBUDOWA LUB REMONT SZKOLNEJ INFRASTRUKTURY SPORTOWEJ	do 50% wydatków kwalifikowanych zadania + dodatkowe wytyczne programowe w tym związane z maksymalnymi i minimalnymi kwotami dofinansownia	1) budowa pełnowymiarowych sal gimnastycznych lub hal sportowych; 2) budowa boisk; 3) budowa przyszkolnej niepełnowymiarowej krytej pływalni o dł. niecki min. 16 m; 4) budowa kortów tenisowych; 5) budowa tzw. terenowych urządzeń sportowych – rozumie się przez to np. budowę boisk do sportów plażowych i streetballa, skate parków, ścianek wspinaczkowych itp., siłownie, urządzenia sprawnościowe dla dzieci; 6) budowa kompleksów lub urządzeń lekkoatletycznych; 7) przebudowa i remont przyszkolnych obiektów sportowych.
3	Ministerstwo Sportu i Turystyki	BUDOWA OGÓLNODOSTĘPNEJ INFRASTRUKTURY SPORTOWEJ	do 50% wydatków kwalifikowanych zadania + dodatkowe wytyczne programowe w tym związane z maksymalnymi i minimalnymi kwotami dofinansownia	1) budowa treningowych sal gimnastycznych i hal sportowych; 2) budowa krytych pływalni – priorytetem będą pływalnie 25-metrowe, 3) budowa boisk do gier zespołowych; 4) budowa obiektów lekkoatletycznych; 5) budowa syntetycznych torów saneczkarskich; 6) budowa strzelnic sportowych.
6	Ministerstwo Sportu i Turystyki	PROGRAM ROZWOJU TRAS DO NARCIARSTWA BIEGOWEGO	do 50% wydatków kwalifikowanych zadania + dodatkowe wytyczne programowe w tym związane z maksymalnymi i minimalnymi kwotami dofinansownia	Możliwe jest uzyskanie dofinansowania na: 1) obligatoryjny zakres rzeczowy zadania składający się z: • budowy lub modernizacji narciarskiej trasy biegowej, • budowy, modernizacji lub remontu instalacji do naśnieżania tras, • budowy lub modernizacji instalacji oświetleniowej trasy biegowej. 2) fakultatywne elementy zadania inwestycyjnego tj.: • zaplecze sanitarno-szatniowego obejmującego szatnie, sanitariaty, pomieszczenie gospodarza obiektu, • zaplecze magazynowe, • sprzęt do utrzymania tras i zakładania śladu (ratrak/ciągnik).
9	Lokalna Grupa Działania Cieszyńska Kraina	Plan Strategiczny dla Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2023-2027	75% = około 720.000,00	1. Cel – Rozwój turystyczny i rekreacyjny obszaru LSR 2. Cel – Wzrost poziomu spójności, aktywizacji i integracji społecznej obszaru LSR 3. Cel – Rozwój zielonej gospodarki
11	Samorząd Województwa Sląskiego	KPO   B3.1.1 Inwestycje w zrównoważoną gospodarkę wodno-ściekową na terenach wiejskich	100% netto	Możliwość wsparcia budowy/ przebudowy/ remontu infrastruktury technicznej na obszarach wiejskich dla gmin m.in. w zakresie: budowy/ modernizacji infrastruktury wodno-kanalizacyjnej przez JST (w ramach inwestycji B3.1.1– Inwestycje w zrównoważoną gospodarkę wodno-ściekową na terenach wiejskich) Zakres wsparcia – budowa, rozbudowa lub modernizacja systemów zaopatrzenia w wodę lub odprowadzenia ścieków, na terenach wiejskich, znajdujących się poza aglomeracjami ściekowymi, na obszarze należącym do gminy wiejskiej lub miejsko – wiejskiej z wyłączeniem miast powyżej 5 tysięcy mieszkańców.
12	Samorząd Województwa Sląskiego	KPO    B3.3.1 Inwestycje w zwiększanie potencjału zrównoważonej gospodarki wodnej na obszarach wiejskich.	100% netto	Możliwość poprawy retencji wodnej (w ramach inwestycji B3.3.1 – Inwestycje w zwiększanie potencjału zrównoważonej gospodarki wodnej na obszarach wiejskich) – przedsięwzięcia związane z budową, przebudową, odbudową, rozbudową urządzeń melioracji wodnych oraz niewielkich urządzeń wodnych (w szczególności ograniczających odpływ wody, z uwzględnieniem jej retencjonowania), w celu rozwoju ogólnopolskiego systemu retencji wodnej na obszarach wiejskich, realizowane na terenach rolniczych. Możliwa będzie również realizacja inwestycji na wiejskich terenach zurbanizowanych pod warunkiem, że inwestycje oprócz gromadzenia wody, będą również wywierały pozytywny wpływ na grunty rolne lub leśne.
14	FEdSL – inwestycje ZIT	9.1 ZWIĘKSZENIE ROLI KULTURY I TURYSTYKI W ROZWOJU SUBREGIONALNYM	do 85% około 5.039.148,00 zł	Budowa turystycznej trasy rowerowej na terenie gminy Brenna (fragment trasy Brenna – Szczyrk)
15	FEdSL – inwestycje ZIT	9.1 ZWIĘKSZENIE ROLI KULTURY I TURYSTYKI W ROZWOJU SUBREGIONALNYM	do 85% około 2.141.640,00 zł	ViaDucalis (budowa odcinka szlaku rowerowego z Cieszyna do Bielska-Białej na terenie gminy Brenna)
16	FEdSL	2.12 Gospodarka odpadami komunalnymi	do 85%	typ projektów 2) Punkty selektywnej zbiórki odpadów komunalnych (PSZOK).
18	ŚUW Katowice	Rządowy Fundusz Rozwoju Dróg	do 55%	zadania polegające wyłącznie na remoncie dróg powiatowych lub gminnych
19	ŚUW Katowice	Rządowy Fundusz Rozwoju Dróg	do 55%	zadania polegające na budowie, przebudowie lub remoncie dróg powiatowych lub gminnych
27	INTERREG Polska-Słowacja 2021-2028	Priorytet 3. Twórcze i atrakcyjne turystycznie Pogranicze	do 80% oraz                  minimalne 200 000 EUR, maksymalne 4 000 000 EUR, przy czym dofinansowanie na jednego partnera nie może być wyższe niż 2 000 000 EUR  Dofinansowanie projektu zawierającego wyłącznie działania miękkie: minimalne 200 000 EUR, maksymalne 700 000 EUR	Cel szczegółowy: wzmacnianie roli kultury i zrównoważonej turystyki  w rozwoju gospodarczym, włączeniu społecznym i innowacjach społecznych. 1. wspieranie rozwoju transgranicznych konkurencyjnych / innowacyjnych / zintegrowanych produktów / usług / ofert turystycznych, w celu zwiększenia roli kultury i turystyki w rozwoju gospodarczym i włączeniu społecznym, 2. zachowanie, udostępnienie i promocja materialnego i niematerialnego dziedzictwa kulturowego oraz przyrodniczego o znaczeniu transgranicznym, 3. tworzenie systemów informacji i promocji turystyki, które popularyzują OW jako atrakcyjny cel turystyczny, 4. budowa kapitału ludzkiego i podnoszenie poziomu wiedzy szczególnie w zakresie upowszechniania praktyk zrównoważonej turystyki i wymagań Europejskiego zielonego ładu (w tym Nowy europejski Bauhaus) oraz kompetencji cyfrowych.
28	WFOŚiGW Katowice	Zielona przestrzeń	dof. Dotacja 80% kosztów kwalifikowalnych (kk)	Celem konkursu jest utworzenie na terenie ogólnodostępnym, będącym we władaniu jednostki samorządu terytorialnego, terenów zieleni służących dostosowaniu przestrzeni publicznej do potrzeb społecznych oraz umożliwienie społeczeństwu korzystania z ich walorów, zwiększając zaangażowanie społeczności lokalnej.
31	WFOŚiGW Katowice	Ekopracownia pod chmurką	Dotacja będzie udzielana z uwzględnieniem efektów zadania i możliwości finansowych Funduszu do wysokości 80% kosztów kwalifikowanych z zastrzeżeniem, że maksymalna kwota dotacji nie może przekroczyć 70.000 zł.	Celem konkursu jest utworzenie na terenie należącym do placówki oświatowej pracowni dedykowanej prowadzeniu zajęć dydaktycznych na świeżym powietrzu z zakresu przyrody, biologii, ekologii, geografii, geologii itp. w szkołach podstawowych oraz szkołach średnich.
32	WFOŚiGW Katowice	Ochrona Wód	pożyczka umarzalna do 100% kosztów kwalifikowalnych	OW 1. Poprawa jakości wód powierzchniowych i podziemnych, w tym ochrona wód ujmowanych do celów pitnych:OW 1.2. Inwestycje z zakresu gospodarki ściekowej, dofinansowane ze środków zagranicznych OW 1.3. Budowa, rozbudowa lub modernizacja oczyszczalni ścieków komunalnych na terenie aglomeracji o równoważnej liczbie mieszkańców (RLM) powyżej 2000 OW 1.4. Budowa lub modernizacja sieci kanalizacji w aglomeracjach o równoważnej liczbie mieszkańców (RLM) powyżej 2000 OW 1.5. Budowa oczyszczalni przydomowych, systemów kanalizacji oraz podłączeń budynków do kanalizacji OW 1.6. Budowa i modernizacja oczyszczalni ścieków przemysłowych lub bytowych oraz systemów odprowadzania ścieków OW 1.7. Budowa i modernizacja obiektów gospodarki osadowej w zakresie przeróbki osadów ściekowych z oczyszczania ścieków komunalnych. OW 1.8. Inwestycje związane z ograniczeniem emisji zanieczyszczeń odprowadzanych w ściekach, wodach opadowych, roztopowych lub ze źródeł rolniczych, a zwłaszcza substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego, oraz właściwym utrzymaniem systemów odprowadzania ścieków.